MEΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ_ΕΙΣΑΓΩΓΗ

MΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Oι επιστημολογικές κατευθύνσεις 

( παραδείγματα) στην εκπαιδευτική έρευνα

•Οι μέθοδοι που επιλέγονται στην κοινωνική έρευνα αποτελούν απόρροια μιας βαθύτερης φιλοσοφικής τοποθέτησης.

•Τα δύο βασικά ρεύματα:

üΤο ιστορικό-ερμηνευτικό

üΤο εμπειρικό-αναλυτικό

Από τη μεταξύ τους αντίθεση στη σύνθεση.

Αντιπαράθεση

Ερμηνευτική –Ποιοτική προσέγγιση

ΙΣΤΟΡΙΚΗ - ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η συμπεριφορά των ανθρώπων είναι κάτι μοναδικό που δεν επαναλαμβάνεται και σχετίζεται με τον τρόπο που ο καθένας προσλαμβάνει αυτό που τον περιβάλλει

Ο ερευνητής ταυτίζεται με το φορέα της ερευνώμενης συμπεριφοράς  για να την κατανοήσει. Η αντικειμενικότητα προκύπτει από τη συμφωνία μεταξύ των ερευνητών

Ενδιαφέρον για την ολότητα και για την κατανόηση των «επιμέρους» μέσα από την ένταξή τους σε αυτήν (αφετηρία και τέλος κάθε ερευνητικής προσπάθειας) Η ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ_ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Εμπειρική-Αναλυτική προσέγγιση Η συμπεριφορά απορρέει από αντικειμενικές δομές, άρα διέπεται από αντικειμενικούς κανόνες καθολικής ισχύος και εξηγείται με τη σχέση αιτίου -αποτελέσματος Ο ερευνητής παίρνει αποστάσεις από την συμπεριφορά (αντικείμενο ) που μελετά. Το αντίθετο αναιρεί την αντικειμενικότητα των πραγμάτων που μελετά Ενδιαφέρον για την αναλυτική προσέγγιση πραγματικότητας, τη συγκέντρωση ποσοτικών δεδομένων και την αντίστοιχη μέτρηση, με εμπειρικά εργαλεία KΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ  (Σχολή της Φρανκφούρτης) •Απορρίπτει τις δύο προηγούμενες •Στόχος του ερευνητή: η χειραφέτηση = η απαλλαγή από αλλοτρίωση •Έργο της έρευνας: κριτική στους υπάρχοντες θεσμούς και αποκάλυψη του ρόλου τους •Αποτέλεσμα έρευνας: η συνειδητοποίηση της αλλοτριωμένης κατάστασης Σύνθεση •Η κατανόηση ενός προβλήματος μπορεί να διέρχεται από την ανάλυσή του που μπορεί να γίνει με εμπειρικά εργαλεία •Η ερμηνευτική προσέγγιση απαραίτητη για την παραγωγή της θεωρίας, αλλά και κάθε θεωρία πρέπει να είναι έτοιμη να τεθεί σε δοκιμασία από την εμπειρική αναλυτική έρευνα •Τα στάδια μιας ερευνητικής εργασίας:  διατύπωση υπόθεσης – εμπειρική ανάλυση και συγκέντρωση δεδομένων – ανασύνθεση και ερμηνεία δεδομένων.

H ερμηνευτική μέθοδος 

•Η ερμηνευτική μέθοδος συνίσταται στη συστηματική οργάνωση της διεργασίας που οδηγεί  στην κατανόηση του διερευνώμενου αντικειμένου (γραπτή, προφορική έκφραση).

•Ο ερευνητής καλείται, αφού επιστρατεύσει τις γνώσεις του  και τις εμπειρίες του να ταυτιστεί με το δημιουργό αυτής της έκφρασης ή το φορέα δράσης

•Μέσα από διαδοχικές  φάσεις οδηγείται στη βαθύτερη γνώση

•ΒΑΣΙΚΗ ΑΡΧΗ: διαλεκτική σχέση του «όλου» με το «επιμέρους»

Τομείς στους οποίους μπορεί να εφαρμοσθεί

•Σκοποί της αγωγής

•Διατύπωση υποθέσεων εργασίας πριν αρχίσει η συλλογή εμπειρικών δεδομένων. Προκειμένου να σχεδιασθεί η εμπειρική έρευνα απαιτείται η κριτική ανάλυση και ερμηνεία των υπαρχόντων θεωρητικών σχημάτων

•Ερμηνεία των δεδομένων της έρευνας  μέσα από την ένταξή τους σε ένα ευρύτερο πλαίσιο

•Χρήση στις καταστάσεις και στα προβλήματα της εκπαιδευτικής πράξης

Εφαρμογή στην εκπαιδευτική πολιτική

1. Κριτική προσέγγιση νόμων: η ερμηνεία του ερευνητή διαφέρει από αυτήν του δικαστή. Ο πρώτος αποκαλύπτει την πολιτική διάσταση της εκπαίδευσης που υποκρύπτεται,

α) συγκρίνοντας τα επιμέρους στοιχεία των νόμων. (υπάρχει κάποιος συνεκτικός ιστός μεταξύ τους;)

β) διασυνδέοντας τα νομικά κείμενα με το κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο της εποχής. Πώς εξηγείται το ότι ψηφίστηκαν τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή; Κάτω από ποιες συνθήκες ψηφίσθηκαν; Τι νόημα έχουν; Τι σκοπούς εξυπηρετούν;

2. Οι λόγοι των πολιτικών: επιδιώκεται η κατανόηση του λόγου των πολιτικών διερευνώντας

α) σε ποιους και κάτω από ποιες συνθήκες απευθύνεται ένας πολιτικός

β) με ποιες τεχνικές εξασφαλίζεται η αποδεκτικότητά του 

3. Οι εισηγητικές εκθέσεις

Ο ερευνητής αναζητεί το πώς στήνεται το μεταρρυθμιστικό σκηνικό και τις πραγματικές προθέσεις της εκπαιδευτικής πολιτικής 

ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ

Κάνουμε χρήση του συνδέσμου για να έχουμε πρόσβαση σε video σχετικό με διαδικασία συνέντευξης
https://www.youtube.com/watch?v=9t-_hYjAKww

TO ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ- ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΙΣΗΣ

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

Mελέτη περίπτωσης (CASE STUDY)

Βασικά χαρακτηριστικά

•Συνδέεται με την χρήση της παρατήρησης

•Η παρατήρηση αφορά μια «μονάδα»:άτομο, παρέα, σχολική τάξη

•Διερεύνηση σε βάθος της ζωής της ομάδας (περιθωριακοί, εγκληματίες, σχολική ομάδα)

Τύποι παρατήρησης

•Συμμετοχική: εμπλοκή του παρατηρητή στις δραστηριότητες

α) δεν αποκαλύπτεται ο ρόλος του παρατηρητή

β) γίνεται γνωστός ο ρόλος του ερευνητή, αρκεί να αποκτηθεί η εμπιστοσύνη της ομάδας

«ήμουν ένας πότης , ένας άσκοπα περιφερόμενος, με είχαν δοκιμάσει σε παράνομες «επιχειρήσεις» και μπορούσαν να βασίζονται σ’ εμένα ότι δεν θα έλεγα τίποτε από τη στιγμή που «ήξερα την κατάσταση»

Προσφέρεται για έρευνα σε «φυσικό» περιβάλλον

•Μη συμμετοχική: ο παρατηρητής δεν γίνεται μέλος της ομάδας

•Κλασική περίπτωση ο ερευνητής που  κάθεται στο πίσω μέρος των θρανίων μιας σχολικής τάξης και κωδικοποεί τα συμβαίνοντα βάσει ενός  δομημένου σχεδίου παρατήρησης βάσει συγκεκριμένων κατηγοριών

•Προσφέρεται για έρευνα σε δομημένο περιβάλλον

Πλεονεκτήματα

•Καταγράφεται η μη λεκτική συμπεριφορά

•Καταγράφεται η συνεχιζόμενη συμπεριφορά και στη συνέχεια γίνεται η επιλογή αυτών που μας ενδιαφέρουν

•Ανάπτυξη στενών – άτυπων σχέσεων μέσα σε φυσικά περιβάλλοντα που αποτρέπουν την αναπροσαρμογή της συμπεριφοράς από τον παρατηρούμενο

Κριτική

•Δεν αποφεύγεται ο υποκειμενισμός

•Κίνδυνος ο ερευνητής να μετατραπεί σε «ιθαγενή»

•Η κρίση του ερευνητή θα επηρεασθεί από την ανάμειξή του με την ομάδα που ερευνά, ώστε τα πράγματα να μη αναπαρίστανται όπως έχουν

ΠΕΙΡΑΜΑ

Το πείραμα στην εκπαιδευτική έρευνα

Αφετηρία - Διαδικασία

•Η ανάγκη προέκυψε από την αδυναμία της παρατήρησης να απομονώσει μεταβλητές (παράγοντες) που ενδιαφέρουν και να τους φέρει σε συστηματική συνάφεια

•Απομονώνονται δύο τουλάχιστον μεταβλητές, ενώ όλες οι άλλες οι άλλες παραμένουν σταθερές ή αμετάβλητες

•Τροποποιείται η μία από τις δύο (ανεξάρτητη μεταβλητή) με στόχο να διαπιστωθεί αν μεταβάλλεται η άλλη (εξαρτημένη)

•Για να ξεπερασθούν τα προβλήματα που προκύπτουν από το αν διατηρηθεί η ίδια ομάδα, συνήθως χρησιμοποιούνται δύο ομάδες

Α) ομάδα πειραματική

Β) ομάδα ελέγχου

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Επισκόπηση με χρήση ερωτηματολογίου

Στάδια προγραμματισμού επισκόπησης  με ερωτηματολόγιο

•Προσδιορισμός στόχων – διατύπωση ερωτημάτων έρευνας

•Ανασκόπηση υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με το διερευνώμενο θέμα

•Καθορισμός δείγματος και επιλογή μεθόδου επισκόπησης

•Σχεδιασμός ερωτηματολογίου και επιλογή μεθόδου επεξεργασίας δεδομένων

•Πιλοτική επισκόπηση και βελτίωση του ερωτηματολογίου και δείγματος

•Αποστολή ή διανομή ερωτηματολογίου με τις απαραίτητες εξηγήσεις, για να συμπληρωθεί από τους ερωτώμενους

•Συγκέντρωση ερωτηματολογίων επεξεργασία και κωδικοποίηση δεδομένων

•Ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων

Προαπαιτούμενα στοιχεία

•Καθορισμός με ακρίβεια του σκοπού της έρευνας

•Προσδιορισμός πληθυσμού

•Στάθμιση διαθέσιμων πόρων

Σκοπός έρευνας

•Ο κεντρικός στόχος είναι συγκεκριμένος, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό

•Καθορισμός δευτερογενών ζητημάτων που σχετίζονται με το στόχο

•Προσδιορισμός πληροφοριών σχετικά με το καθένα από τα δευτερογενή ζητήματα

Πληθυσμός και δειγματοληψία έρευνας

•Δείγμα: μικρότερη υποομάδα από την οποία συλλέγονται πληροφορίες και γνώσεις που είναι αντιπροσωπευτικές για το συνολικό μελετώμενο πληθυσμό.

•Κατηγορίες δειγματοληψίας:

α) με βάση την πιθανότητα των απαντήσεων: είναι γνωστή η πιθανότητα επιλογής του κάθε απαντώντος

β)  με βάση την μη πιθανότητα των απαντήσεων: είναι άγνωστη η πιθανότητα επιλογής του κάθε απαντώντος

Δείγματα πιθανοτήτων

•Απλή τυχαία δειγματοληψία

•Συστηματική

•Δειγματοληψία κατά στρώματα

•Δειγματοληψία κατά δεσμίδες

•Σταδιακή

•

Δείγματα μη πιθανοτήτων

•«Βολική» δειγματοληψία

•Ποσοστιαία

•Δειγματοληψία  σκοπιμότητας

•Δειγματοληψία κατά διαστάσεις

Δειγματοληψία-χιονοστιβάδα

Σχεδιασμός ερωτηματολογίου που παραδίδεται ιδιοχείρως

•Απαλλαγή από αοριστίες και δεκτικότητα ομοιόμορφου χειρισμού

•Ελαχιστοποίηση τα πιθανά σφάλματα εκ μέρους των απαντώντων και αυτών που κάνουν την κωδικοποίηση

•Διατύπωση ερωτήσεων με μια τεχνική ώστε να αποφεύγονται παγίδες

Αποφυγή ερωτήσεων:

α) κατεθυντικού ΄΄τύπου

β) διανοουμενίστικου χαρακτήρα

γ) περίπλοκων

δ) εκνευριστικών ερωτήσεων

ε) αποφυγή ανοιχτών ερωτήσεων

Ερωτηματολόγιο μέσω ταχυδρομείου

Προκειμένου να επιτευχθεί καλό ποσοστό ανταπόκρισης:

•Εύκολο και ελκυστικό (Π.χ . Τσεκάρετε με ένα V)

•Όχι συμπιεσμένη διάταξη

•Πρόκληση ενδιαφέροντος (να κληθεί ο ερωτώμενος να εκφράσει και την άποψή του)

•Οι αρχικές ερωτήσεις πρέπει να είναι απλές, στη συνέχεια οι δύσκολες και στο τέλος να είναι πολύ ενδιαφέρουσες

•Απόδοση ευχαριστιών και υπόσχεση ενημέρωσης για τα αποτελέσματα

•Ύπαρξη συνοδευτικής επιστολής

Ερωτηματολόγιο μέσω ταχυδρομείου

•Ύπαρξη συμπληρωματικής επιστολής (θα πρέπει να εκδηλώνεται η έκπληξη για την προοπτική της μη ανταπόκρισης

•Αποδεκτή η επιστροφή του 40 % των ερωτηματολογίων

•Είναι πάρα πολύ δύσκολο να πετύχουμε ποσοστό πάνω από 75% στις επιστροφές